Kuna chorwacka (HRK) przez niemal trzy dekady stanowiła oficjalny środek płatniczy Republiki Chorwacji, będąc symbolem jej suwerenności monetarnej i świadkiem przemian gospodarczych. Jej historia naznaczona dążeniem do stabilności i integracji europejskiej, dobiegła końca 1 stycznia 2023 roku wraz z przyjęciem przez Chorwację euro. Zrozumienie przeszłości kuny oraz czynników, które kształtowały jej wartość, dostarcza cennych informacji o mechanizmach rynkowych i procesach integracyjnych. 

Historia kursu

Kuna chorwacka została wprowadzona do obiegu 30 maja 1994 roku, zastępując tymczasowego dinara chorwackiego, który z kolei wyparł dinara jugosłowiańskiego po ogłoszeniu przez Chorwację niepodległości w 1991 roku. Wprowadzenie kuny było ważnym krokiem w budowaniu suwerenności gospodarczej młodego państwa, które zmagało się ze skutkami wojny oraz transformacją systemową. Nazwa “kuna” nawiązuje do historycznego środka płatniczego (skóry kun), używanego na tych terenach w średniowieczu. Od początku swojego istnienia polityka kursowa Narodowego Banku Chorwacji (HNB) koncentrowała się na utrzymaniu stabilności wartości kuny, przede wszystkim w relacji do marki niemieckiej, a następnie do euro. Było to kluczowe dla opanowania inflacji i budowy zaufania do nowej waluty.

W kolejnych latach kurs kuny charakteryzował się względną stabilnością, choć nie obyło się bez okresowych presji dewaluacyjnych, zwłaszcza w kontekście globalnych kryzysów finansowych czy specyficznych wyzwań gospodarki chorwackiej, silnie uzależnionej od turystyki. Strategicznym celem Chorwacji od początku XXI wieku była integracja z Unią Europejską, a w dalszej perspektywie – przystąpienie do strefy euro. Proces ten nabrał tempa po wstąpieniu Chorwacji do UE w 2013 roku. Kluczowym etapem było przystąpienie do Europejskiego Mechanizmu Kursów Walutowych (ERM II) 10 lipca 2020 roku. W ramach ERM II ustalono centralny parytet kuny wobec euro na poziomie 1 EUR = 7,53450 HRK, z dopuszczalnym pasmem wahań ±15%. Przez cały okres uczestnictwa w ERM II kurs kuny pozostawał bardzo stabilny. Ostatecznie, 1 stycznia 2023 roku Chorwacja stała się dwudziestym członkiem strefy euro, a kuna chorwacka przeszła do historii, zastąpiona przez wspólną europejską walutę. Proces wymiany waluty przebiegł sprawnie, kończąc ważny rozdział w historii chorwackiej gospodarki. Poszukując informacji na temat historycznych kursów lub mechanizmów rynkowych, niektórzy inwestorzy przeglądają ranking najlepszych brokerów forex, aby zrozumieć, jak funkcjonują rynki walutowe, nawet jeśli dana waluta nie jest już w obrocie.

Najważniejsze pary walutowe

Przed przyjęciem euro najważniejszą parą walutową dla kuny chorwackiej (HRK) była bezsprzecznie para HRK/EUR. Wynikało to z kilku fundamentalnych przyczyn. Po pierwsze, strefa euro była i jest kluczowym partnerem handlowym Chorwacji, a także głównym źródłem turystów. Po drugie, strategicznym celem polityki gospodarczej Chorwacji było dążenie do członkostwa w strefie euro, co naturalnie kierowało uwagę Narodowego Banku Chorwacji na utrzymanie stabilnego kursu właśnie wobec wspólnej waluty. Znaczna część kredytów i oszczędności w Chorwacji była również denominowana lub indeksowana do euro, co dodatkowo wzmacniało znaczenie tej relacji kursowej.

Oprócz euro pewne znaczenie miały również inne główne waluty światowe, takie jak:

• dolar amerykański (HRK/USD),
• funt brytyjski (HRK/GBP),
• frank szwajcarski (HRK/CHF). 

Ich kursy wobec kuny były jednak w dużej mierze pochodną kursu EUR/HRK oraz relacji euro do tych walut na rynkach międzynarodowych. 

Płynność kuny chorwackiej na globalnym rynku Forex była ograniczona. Większość transakcji z jej udziałem odbywała się na rynku krajowym lub w ramach bezpośrednich rozliczeń z chorwackimi podmiotami. Dla międzynarodowych inwestorów kuna nie stanowiła popularnego instrumentu spekulacyjnego, a jej dostępność u brokerów Forex była limitowana. Nawet najlepszy froker forex koncentrował się raczej na bardziej płynnych i globalnie handlowanych walutach. 

Czynniki kursu

Historycznie na kurs kuny chorwackiej wpływał szereg czynników, które odzwierciedlały specyfikę gospodarki kraju oraz jego dążenia integracyjne. Polityka monetarna Narodowego Banku Chorwacji odgrywała tu rolę pierwszoplanową. Głównym celem HNB było utrzymanie stabilności cen. Bank centralny wykorzystywał instrumenty takie jak operacje otwartego rynku, interwencje walutowe oraz zmiany stóp procentowych, aby wpływać na płynność na rynku i poziom kursu wymiany.

Kondycja chorwackiej gospodarki była kolejnym kluczowym determinantem. Sektor turystyczny, generujący znaczną część PKB Chorwacji (nawet ponad 20% w niektórych latach) i będący głównym źródłem napływu walut obcych, miał bezpośredni wpływ na podaż euro na rynku i tym samym na siłę kuny. Wszelkie wahania w sektorze turystycznym, spowodowane np. czynnikami globalnymi czy regionalnymi, odbijały się na bilansie płatniczym i kursie walutowym. Do innych istotnych czynników wpływających na wartość kuny należały:

• poziom inflacji,
• bilans handlowy i rachunek bieżący,
• przepływy kapitałowe,
• poziom zadłużenia zagranicznego,
• proces integracji z Unią Europejską i strefą euro.

Analiza tych czynników była istotna dla zrozumienia dynamiki HRK przed jej zastąpieniem przez euro. Inwestorzy, którzy chcieli zrozumieć rynki rozwijające się, często szukali informacji, które mógłby zaoferować polecany broker forex w kontekście innych, wciąż aktywnych walut regionu.

Przewidywania na przyszłość

Ponieważ kuna chorwacka została zastąpiona przez euro 1 stycznia 2023 roku, mówienie o “przewidywaniach na przyszłość” dla HRK jako odrębnej waluty jest bezzasadne. Kuna przeszła do historii. Zamiast tego, należy skupić się na perspektywach gospodarki Chorwacji w ramach strefy euro oraz na implikacjach tej zmiany. Przystąpienie do unii walutowej było dla Chorwacji zwieńczeniem wieloletnich starań integracyjnych i otworzyło nowy rozdział w jej rozwoju gospodarczym. Oczekuje się, że członkostwo w strefie euro przyniesie Chorwacji szereg korzyści. Należą do nich eliminacja ryzyka kursowego w handlu i inwestycjach z krajami strefy euro, co powinno stymulować wymianę gospodarczą. Spodziewany jest również spadek kosztów transakcyjnych, większa przejrzystość cen oraz łatwiejszy dostęp do finansowania dla przedsiębiorstw i państwa.

Jednakże, członkostwo w strefie euro niesie ze sobą także wyzwania. Chorwacja utraciła możliwość prowadzenia niezależnej polityki monetarnej i kursowej, co oznacza, że nie może już wykorzystywać deprecjacji waluty do poprawy konkurencyjności eksportu w przypadku szoków gospodarczych. Polityka monetarna jest teraz kształtowana przez Europejski Bank Centralny z uwzględnieniem potrzeb całej strefy euro, co nie zawsze musi być optymalne dla sytuacji gospodarczej Chorwacji. Kluczowe dla przyszłości kraju będzie prowadzenie odpowiedzialnej polityki fiskalnej, kontynuacja reform strukturalnych zwiększających konkurencyjność gospodarki oraz efektywne wykorzystanie funduszy unijnych. 

Kuna chorwacka, choć nie jest już w obiegu pozostaje ważnym elementem historii gospodarczej Chorwacji. Jej blisko trzydziestoletnia obecność była naznaczona transformacją kraju, budową instytucji rynkowych i konsekwentnym dążeniem do integracji europejskiej. Zastąpienie kuny przez euro 1 stycznia 2023 roku stanowiło kulminację tych wysiłków i symboliczny moment pełnego włączenia Chorwacji do rdzenia Unii Europejskiej. Dla obywateli i przedsiębiorstw oznacza to eliminację ryzyka kursowego, łatwiejsze porównywanie cen i niższe koszty transakcyjne, ale także konieczność dostosowania się do polityki monetarnej Europejskiego Banku Centralnego.