Obligacje skarbowe to jedna z najbezpieczniejszych form inwestycji dostępnych na rynku finansowym, stanowiąca popularny wybór zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych inwestorów. Warto zatem poznać podstawowe informacje o obligacjach, ich rodzajach, korzyściach oraz procesie zakupu, aby zrozumieć, jak mogą one wzbogacić ich portfel inwestycyjny.

Obligacje skarbowe, czyli…

Obligacje skarbowe, czyli długoterminowe papiery wartościowe emitowane przez rząd, stanowią bezpieczną i stabilną formę inwestycji. Ich główną zaletą jest gwarancja zwrotu kapitału oraz odsetek, co minimalizuje ryzyko utraty środków. Obligacje te są często wybierane przez inwestorów poszukujących pewnych i przewidywalnych zysków, zwłaszcza w okresach niestabilności gospodarczej. Dostępne są różne rodzaje obligacji skarbowych, w tym obligacje o zmiennym oprocentowaniu, które chronią przed inflacją, oraz obligacje o stałym oprocentowaniu, oferujące stabilne dochody przez cały okres inwestycji. Inwestowanie w obligacje skarbowe jest stosunkowo proste – można je nabyć bezpośrednio od Skarbu Państwa lub za pośrednictwem banków i platform inwestycyjnych. Dzięki swojej przejrzystości i bezpieczeństwu, obligacje skarbowe stanowią solidną podstawę każdego portfela inwestycyjnego.

Obligacje skarbowe są rejestrowane w depozycie papierów wartościowych tworzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. W Rejestrze widnieją dane osób, którym przysługują prawa obligacji. Wszystkie obligacje, nie tylko skarbowe, zakładają następujące warunki:

• termin wykupu, po którego upływie emitent ma obowiązek wykupić obligację;
• cena nominalna, czyli wartość, którą emitent zwraca;
• cena emisyjna, czyli cena, po której obligacja jest sprzedawana w momencie emisji pierwszemu nabywcy;
• cena transakcyjna, po której obligacja jest sprzedawana w okresie swojej ważności;
• oprocentowanie, czyli wartość odsetek.

Pierwszym typem obligacji skarbowych są obligacje oszczędnościowe przeznaczone dla osób, które chcą regularnie oszczędzać. Oferują one stałe oprocentowanie, dzięki czemu inwestorzy mogą liczyć na pewny zysk. Obligacje indeksowane inflacją chronią z kolei kapitał przed spadkiem wartości pieniądza. Obligacje długoterminowe są emitowane natomiast na okres nawet 30 lat. Korzystają z nich osoby planujące długoterminowe inwestycje, np. na emeryturę. Obligacje krótkoterminowe są w porównaniu z nimi emitowane na okres od kilku miesięcy do kilku lat. Będą najlepsze dla inwestorów szukających szybkiego zwrotu z inwestycji.

Sposób działania

Emitent obligacji skarbowych staje się dłużnikiem inwestora, a inwestor w momencie zakupu papierów wartościowych obligatariuszem i z tego tytułu otrzymuje wypłacane gwarantowane odsetki za powierzony kapitał pieniężny. Duży atut stanowi tu bezpieczeństwo oszczędzania pieniędzy. Obligatariusz bierze pełną odpowiedzialność za dług i odpowiada za takie zobowiązanie całym swoim majątkiem. Nawet, jeśli umrze w trakcie trwania inwestycji, obligacje nie przepadają, a podlegają dziedziczeniu i wchodzą w skład masy spadkowej.

Można też wyróżnić obligacje o stałym i o zmiennym oprocentowaniu. Te pierwsze oferują stałą stopę procentową przez cały okres trwania inwestycji, dlatego sięgają po nie inwestorzy, dla których ważna jest stabilność i przewidywalność zysków. W przypadku obligacji o zmiennym oprocentowaniu zmienia się ono w zależności od wskaźników ekonomicznych, takich jak inflacja. Mogą one wiązać się z większymi zyskami w okresach rosnącej inflacji, ale wiążą się również z większym ryzykiem.

Zakup i sprzedaż

Obligacje skarbowe nie są instrumentem ogólno i szeroko dostępnym. Można je nabyć na przetargach dla dużych inwestorów podczas obligacji hurtowych. Z tej opcji korzystają na ogół banki, a inwestorzy indywidualni mogą kupić takie obligacje poprzez biura maklerskie. Inna opcja to zakup obligacji skarbowych przez agenta emisji, i za pomocą funduszu inwestycyjnego. Do obsługi transakcji dotyczących obligacji skarbowych trzeba posiadać specjalny rachunek, lecz nie oznacza to konieczności korzystania z pozostałych usług oferowanych przez dany bank.

Co jeśli chodzi o sprzedaż obligacji? Zamiana to możliwość przedłużenia oszczędzania, polegająca na tym, że za pieniądze z wykupywanych obligacji lub ich części, można kupić dowolne obligacje dostępne w nowej ofercie. Jest to jedna z możliwości sprzedaży obligacji. Wówczas należy złożyć tzw. dyspozycję zamiany na obligacje nowej emisji. Obligacje oszczędnościowe np. 2-, 3-, 4 i 10-letnie można sprzedać przed terminem wykupu, lecz trzeba skorzystać z opcji przedterminowego wykupu, a wartość narosłych odsetek zostanie pomniejszona o opłatę, której wysokość określona jest w liście emisyjnym danej obligacji.

Przyszłościowa inwestycja?

Obligacje mogą być dobrym elementem zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego. Mogą one stanowić zamiennik dla lokat bankowych albo samodzielną inwestycję. Warto przy tym brać pod uwagę, że oprocentowanie tego typu instrumentów nie bywa szczególnie wysokie. Korzyści z inwestowania w obligacje skarbowe są mimo wszystko duże, a zalicza się do nich bezpieczeństwo inwestycji, stały dochód oraz ochronę przed inflacją. Rentowność obligacji może być natomiast niższa w porównaniu do innych aktywów, takich jak akcje czy fundusze inwestycyjne. 

Dodatkowo trzeba wziąć pod uwagę, że wartość rynkowa obligacji może spaść, co z kolei wpływa na ich atrakcyjność. Obligacje skarbowe będą dobrą opcją inwestycyjną dla osób, które szukają bezpiecznych i stabilnych rozwiązań, zapewniających ochronę kapitału. Mimo wszystko, jak w przypadku każdej inwestycji, należy wykonać dokładną analizę rynku i zrozumieć ryzyko związane z inwestowaniem. Główne przyczyny popularności obligacji to ich łatwa dostępność, szerokie możliwości dokonania zakupu, szansa na inwestycję również dla osób, które nie chcą włożyć w to dużych środków czy wiele ryzykować.

Obligacje skarbowe to propozycja lokowania kapitału dla początkujących inwestorów i osób poszukujących alternatyw dla lokat oszczędnościowych. Wiążą się one z o wiele mniejszym ryzykiem niż inne aktywa, w które inwestują bardziej doświadczone osoby. Mogą jednak nie sprawdzić się do końca, jeśli inwestorowi zależy na dużym zysku.